หลายคนอาจนึกไม่ออกว่า ดนตรีในสมัยก่อนจะหน้าตาเป็นยังไง ก่อนที่โลกจะมีโน้ตดนตรีแบบที่เราเห็นกันทุกวันนี้ ทั้งตัวกลม ตัวดำ ตัวขาว ตีจังหวะเป๊ะเป็นวินาที…
แต่รู้ไหมว่า ในยุคกลาง (ราวศตวรรษที่ 9–13) ดนตรีของยุโรป โดยเฉพาะบทสวดอย่าง Gregorian Chant นั้น…

ใช้ระบบโน้ตที่ไม่มี “จังหวะ”!  พวกเขาใช้สัญลักษณ์ที่เรียกว่า Neumes — รูปร่างเหมือนเส้น ขีด งอ หรือจุด ที่บอก “ทิศทางของเสียง” ว่าขึ้นหรือลง แต่ ไม่ได้บอกจังหวะว่าจะยาวหรือสั้นแค่ไหน

แล้วนักร้องรู้ได้ยังไงว่าจะร้องเร็วหรือช้า?
นักร้องในสมัยนั้นไม่ได้ “นับ” จังหวะเหมือนเราทุกวันนี้ แต่ใช้การ ฟังและสัมผัสอารมณ์รวมของกลุ่ม

• ฟังเสียงของผู้นำ (Cantor)
• ใช้ธรรมชาติของประโยคคำพูดในการไหลของเสียง
• ใช้ ลมหายใจ และการหยุดพักเป็นตัวกำหนดจังหวะ
• บางแห่งมีการเคลื่อนไหวของร่างกาย หรือท่าทางช่วยกำหนดจังหวะร่วมกันด้วย
  เหมือนกับการสวดมนต์หรือการเล่าเรื่องแบบโบราณ ที่ “ไหลตามความรู้สึก” มากกว่าจะนับเป๊ะ

จุดเด่นของการไม่มีจังหวะ:

• ทำให้เสียงร้องมีความ ไหลลื่นเหมือนบทกวี
• ให้ความรู้สึก เคร่งขรึม ลุ่มลึก มีสมาธิ
• เปิดพื้นที่ให้ อารมณ์ มากกว่า “ความแม่นยำ”
• เป็นรากฐานของการพัฒนาระบบโน้ตในอนาคต

สรุป:
ก่อนที่ดนตรีจะเป็น “ศาสตร์” ดนตรีเคยเป็น “ศิลปะบริสุทธิ์” ไม่มีกฎจังหวะ ไม่มีเมตรอนอม มีแค่ความรู้สึก และความพร้อมเพรียงในใจของผู้คนที่กำลังร้องด้วยกัน

หากคุณเป็นคนหนึ่งที่รักในความลึกซึ้งของดนตรี ลองฟัง Gregorian Chant สักบท แล้วปล่อยให้ใจไหลไปกับเสียงที่ไม่ถูกตีกรอบดูนะคะ

สนใจเรียนดนตรีกับ Thai Pianist สอบถามเพิ่มเติมติดต่อ 089-6792835
หรือแอดเป็นเพื่อนกับเราได้ที่ Line: @thaipianist